Nanda vist op haar sup board de grachten in Alkmaar schoon. “Op het water zie je altijd meer.”
Gewapend met een knijper gaat Nanda van den Ham een paar keer per jaar op haar sup-board de grachten in Alkmaar af om alle troep eruit te halen. Een opvallend tafereel, waarmee ze mensen bewust hoopt te maken van ons afvalprobleem. “Meer dan je denkt.”
Nanda klimt inmiddels alweer zo’n 8 jaar op haar sup-board om afval te rapen uit de Alkmaarse grachten. “Ik weet nog wel dat we een van de eersten waren die op de suppen stonden”, blikt ze terug.
Voor je verder leest; je kunt ook het originele artikel lezen via Interview op Een Vandaag – Avro Tros of luisteren naar de radio uitzending op NPO1 van vrijdag 11 augustus. Je hoort me vanaf minuut 18.48 🙂
Meer afval dan je ziet
Paddelend door de grachten kijkt ze wat er allemaal in het water drijft. En dat is veel meer dan mensen langs de kade zich beseffen, vertelt Nanda. “Als je echt op het water bent, dan zie je dus altijd meer dan dat je van de kant af zo op het eerste oog kunt spotten.”
Ze wijst op een plastic snoeppapiertje dat in het water voorbijkomt: “Als je ergens bent om iets te pakken, dan zie je altijd nog andere dingen ook.” Iets verderop drijft namelijk een stuk piepschuim. “Als je erop let, dan zie je al meer”, benadrukt ze.
‘Kinderen vinden het leuk’
Nanda houdt zogenoemde ‘clean-ups’ in Alkmaar. Soms gaat ze alleen op haar sup-board het water op, maar met haar organisatie El Kombi houdt ze ook weleens gezamenlijke opruimacties, bijvoorbeeld met schoolklassen.
Zelf vindt ze het mooi om kinderen met de knijpers in de weer te zien. Dat deed zij in haar schooltijd namelijk ook: “Maar kijk, dat is dus het grappige: toen deed je het als straf. Zo van: ‘Ga jij maar het schoolplein schoonmaken.’ Maar nu vinden kinderen het dus echt heel leuk om te doen.”
Bewustzijn creëren
Met haar clean-ups hoopt Nanda, naast het schoonhouden van de grachten, ook bewustzijn te creëren. “Soms als schoolklassen bijvoorbeeld komen aangefietst of aangelopen, dan zeggen ze: ‘Ah, we zien helemaal niks.'” Maar door het water op te gaan, leren ze dat ons afvalprobleem veel groter is dan we denken, legt ze uit.
Vaak deelt ze de klassen op in twee groepen: “Dan gaat de ene groep als eerst op het water schoonmaken en doet de andere groep de kant.” Want ook de waterkant is erg belangrijk om schoon te houden, benadrukt Nanda: “Want mijn idee is dat het meeste afval echt van de kant af komt.”
‘Voor in mijn rariteitenkabinet’
De schoonmaaksupper vist vooral plastic verpakkingen op, maar er waaien ook geregeld grotere spullen in het water, tot plantenbakken van balkons aan toe. “En toen we hier een pilot met van die elektrische deelscooters hadden, haalden we binnen de eerste 10 dagen drie van die helmen eruit.”
Sommige spullen bewaart Nanda in haar ‘rariteitenkabinet’, zoals ze de verzameling zelf heeft gedoopt. Officiële papieren, een kluisdeur, somt ze op. “We hebben een redelijke buit. Sommige dingen bewaar ik altijd.”
Effect van statiegeld
Toch ziet Nanda de afgelopen jaren wel een verandering: het zwerfafval lijkt namelijk wat te zijn afgenomen. “En dat is met name denk ik door de invoering van het statiegeld. Het totale aantal blikjes en kleine flesjes is wel afgenomen hoor.”
Maar dat betekent niet dat ze binnenkort zonder ‘werk’ komt te zitten, benadrukt ze. Nanda weegt namelijk het opgeviste afval. Voor dit jaar zit ze al op 700 kilo, vooral kleine plastic spullen en peuken. “Al die dingen wegen niks en dan toch op zoveel uitkomen. En dan hebben we nog een paar maanden te gaan in het zomerseizoen…”
